PROŠIRENJE VENA  Varices cruris. 

Nazivom varikozne promjene na nogama su označena vrećasta ili vretenasta proširenja površnih vena nogu koja čine 95%  svih proširenja vena u ljudskom organizmu. Bolest je češće zastupljena kod žena nego kod muškaraca. Najčešća lokalizacija proširenih vena je na unutrašnjoj strani potkoljenice i natkoljenice, rjeđe stražnjoj strani potkoljenice a još rjeđe obje lokalizacije.

Stagnacija krvi u proširenim venama nogu dovodi do povišenja venoznog pritiska  i poremećaja propusnosti kapilara s ekstravazacijom  tečnosti u okolna tkiva što rezultira  slabljenjem  njihove prehrane te podražajem vegetativnih  i somatskih  živaca što za posljedicu ima subjektivne tegobe kod bolesnika.

Etiološki to jest uzročno gledano proširenja vene mogu biti. 

Primarna (familijarna, idiopatska) koje se javljaju u 80% slučajeva a posljedica su urođene slabosti venskog zida te nesposonosti zalistaka da obavljaju  svoju funkciju.Sekundarna  - postflebitična i  Treći tip rijetke i neobične manifestacije na venskom sistemu kao što su arterio-venske  fistule. U kliničkoj  slici su izraženi osjećaj težine u nogama, peckanja, grčevi, nepetost, stezanje, toplina kože i lagana bol u  nogama najčešće  uveče poslije dugog stajanja, jača bol se javlja samo u slučaju tromboze. Ako bolest poprimi hroničan tok   što je i najčešće  javlja se otok i pigmentacija kože, ulkus, tromboflebitis a moguće je i  krvarenje iz proširenih površnih vena.

Liječenje proširenih vena se može provoditi  

1. Konzervativno,

2. Operativno ili endoluminalnom  sklerozacijom proširenih vena  (laser  I  radiofrekvencija)

1. Konzervativno–neoperativno liječenje se provodi nošenjem elastičnih čarapa i zavoja, poštedom  stajanja, sklerozantnom terapijom  bilo sklerozantnom tečnošću   ili pjenom  i medikementozno, i uglavnom  je  dodatak ili u nastavku hirurških,  laserskih ili radiofrekventnih intervencija  na venama

2. Operativno se uglavnom liječe primarni varikoziteti, sekundrni samo ako je duboka venska cirkulacije uredna. Operativni zahvati na venama nogu se izvode u lokalnoj, regionalnoj, spinalnoj i opštoj anesteziji uz obavezno prethodno ispitivanje prohodnosti dubokih vena i funkcionalne sposobnosti venskih zalistaka, što se najbolje može obaviti ultrazvučnom dijagnositkom. Planiranje operativnig zahvata za svakog bolesnika  mora biti individualno, ono se vrši prema lokalizaciji, stepenu i vrsti patoškog procesa na venama stopala, potkoljenice i natkoljenice uz obavezno preoperativno markiranje proširenih potkožnih vena i insuficijentnih komunikantnih vena.

Najčešće su zastupljene tri vrste operativnih zahvata na venama nogu. Striping vene safene magne to jest odstanjenje glavnog stabla površnog sistema venske cirkulacije. Striping vene safene parve to jest ostranjanje manjeg stabla površnog sistema venske cirkulacije.Ligiranja insuficijentnih komunikantnih vena koje povezuju površni i duboki venski sistem uz  miniflebektomije kojima se odstranjuju  proširene manje  površne vene  Radikalni zahvat kojeg čini striping vene safene tj. Odstranjenje glavnog stabla površnog venskog sistema u zadnje  vrijeme  veoma  uspješno  zamjenjuju dvije savremene metoda  (laser I radiofrekvencija)  kojima se  proširena  vena neodstranjuje   nego se  uništi tempreraturom koju razvija I laser I radiofrekventni valovi. Recidivi proširenih vena poslije adekvatno izvedene intervencije: bilo hirruški  laserom ili radiofrekvencijom  su rijetki a ako se i pojave znatno su blaže nego  ranije. 

Ne treba zaboravniti da je varikozna bolest, bolest progresivnog karaktera, njen tok ne teče podjednako kod svih bolesnika nego je individualan, intervenciiju  na  prošivneim venama ( hirurški, laserom  ili radiofrekvenciom)  treba raditi da  bi se umanjile  postojeće tegobe  ali I preduprijedile  moguće komplikacije prošrienih vena (tromboflebitisi, tromboembolije, dermatitisi.  Ulkusi.)  Jer su te komplikacije  mnogo  pogubnije za pacijenta od same primarne bolesti to jest od proširenih  vena. 

Netreba  zaboraviti da se  i preoperativno i postoperativno trabaju primjenjivati i metode konzervativnog liječenja.

Dr Enver Šabić

specijalista opšte hirurgije

specijalista ortopedije i traumatologije