PROŠIRENJE VENA  Varices cruris. 

Nazivom varikozne promjene na nogama su ozna�ena vre�asta ili vretenasta proširenja površnih vena nogu koja �ine 95%  svih proširenja vena u ljudskom organizmu. Bolest je �eš�e zastupljena kod �ena nego kod muškaraca. Naj�eš�a lokalizacija proširenih vena je na unutrašnjoj strani potkoljenice i natkoljenice, rje�e stra�njoj strani potkoljenice a još rje�e obje lokalizacije.

Stagnacija krvi u proširenim venama nogu dovodi do povišenja venoznog pritiska  i poreme�aja propusnosti kapilara s ekstravazacijom  te�nosti u okolna tkiva što rezultira  slabljenjem  njihove prehrane te podra�ajem vegetativnih  i somatskih  �ivaca što za posljedicu ima subjektivne tegobe kod bolesnika.

Etiološki to jest uzro�no gledano proširenja vene mogu biti. 

Primarna (familijarna, idiopatska) koje se javljaju u 80% slu�ajeva a posljedica su uro�ene slabosti venskog zida te nesposonosti zalistaka da obavljaju  svoju funkciju.Sekundarna  - postflebiti�na i  Tre�i tip rijetke i neobi�ne manifestacije na venskom sistemu kao što su arterio-venske  fistule. U klini�koj  slici su izra�eni osje�aj te�ine u nogama, peckanja, gr�evi, nepetost, stezanje, toplina ko�e i lagana bol u  nogama naj�eš�e  uve�e poslije dugog stajanja, ja�a bol se javlja samo u slu�aju tromboze. Ako bolest poprimi hroni�an tok   što je i naj�eš�e  javlja se otok i pigmentacija ko�e, ulkus, tromboflebitis a mogu�e je i  krvarenje iz proširenih površnih vena.

Lije�enje proširenih vena se mo�e provoditi  

1. Konzervativno,

2. Operativno ili endoluminalnom  sklerozacijom proširenih vena  (laser  I  radiofrekvencija)

1. Konzervativno–neoperativno lije�enje se provodi nošenjem elasti�nih �arapa i zavoja, poštedom  stajanja, sklerozantnom terapijom  bilo sklerozantnom te�noš�u   ili pjenom  i medikementozno, i uglavnom  je  dodatak ili u nastavku hirurških,  laserskih ili radiofrekventnih intervencija  na venama

2. Operativno se uglavnom lije�e primarni varikoziteti, sekundrni samo ako je duboka venska cirkulacije uredna. Operativni zahvati na venama nogu se izvode u lokalnoj, regionalnoj, spinalnoj i opštoj anesteziji uz obavezno prethodno ispitivanje prohodnosti dubokih vena i funkcionalne sposobnosti venskih zalistaka, što se najbolje mo�e obaviti ultrazvu�nom dijagnositkom. Planiranje operativnig zahvata za svakog bolesnika  mora biti individualno, ono se vrši prema lokalizaciji, stepenu i vrsti patoškog procesa na venama stopala, potkoljenice i natkoljenice uz obavezno preoperativno markiranje proširenih potko�nih vena i insuficijentnih komunikantnih vena.

Naj�eš�e su zastupljene tri vrste operativnih zahvata na venama nogu. Striping vene safene magne to jest odstanjenje glavnog stabla površnog sistema venske cirkulacije. Striping vene safene parve to jest ostranjanje manjeg stabla površnog sistema venske cirkulacije.Ligiranja insuficijentnih komunikantnih vena koje povezuju površni i duboki venski sistem uz  miniflebektomije kojima se odstranjuju  proširene manje  površne vene  Radikalni zahvat kojeg �ini striping vene safene tj. Odstranjenje glavnog stabla površnog venskog sistema u zadnje  vrijeme  veoma  uspješno  zamjenjuju dvije savremene metoda  (laser I radiofrekvencija)  kojima se  proširena  vena neodstranjuje   nego se  uništi tempreraturom koju razvija I laser I radiofrekventni valovi. Recidivi proširenih vena poslije adekvatno izvedene intervencije: bilo hirruški  laserom ili radiofrekvencijom  su rijetki a ako se i pojave znatno su bla�e nego  ranije. 

Ne treba zaboravniti da je varikozna bolest, bolest progresivnog karaktera, njen tok ne te�e podjednako kod svih bolesnika nego je individualan, intervenciiju  na  prošivneim venama ( hirurški, laserom  ili radiofrekvenciom)  treba raditi da  bi se umanjile  postoje�e tegobe  ali I preduprijedile  mogu�e komplikacije prošrienih vena (tromboflebitisi, tromboembolije, dermatitisi.  Ulkusi.)  Jer su te komplikacije  mnogo  pogubnije za pacijenta od same primarne bolesti to jest od proširenih  vena. 

Netreba  zaboraviti da se  i preoperativno i postoperativno trabaju primjenjivati i metode konzervativnog lije�enja.

Dr Enver Šabi�

specijalista opšte hirurgije

specijalista ortopedije i traumatologije